Ակամա և անմեղ նկատառում

Ցմփոր ու թմբլիկ տերտերը
(ով Աստծո սպասավորն է ու նրա ծառան)
ում մատներին ու կրծքին շողշողում են ադամանդազարդ ոսկեղեն իրեր
(անկեղծ եմ ասում.
չեմ տեսել ոչ ոքի,
որ այդքան թանկարժեք զարդեղեն կրի),
քարոզում է,
որ ամենամեծ հարստությունը երկնքում է…

ՀԻՄԱ ԱՐՄԱՏ ԵՄ

(սաղարթագիր)

Ես նախկին կյանքում
էպոս եմ եղել.
չեմ եղել ուրեմն,
ուրեմն չկամ…
… ու չեմ պատմվել
ես ոչ մի անգամ
ոչ մի սերնդի ավանդույթներում.
չեն հիշում ուրեմն,
ուրեմն չկամ…

……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………

… հաջորդ իմ կյանքում
ես գութ կլինեմ չարերի սրտում.
ուրեմն չեմ լինի,
բայց ինձ կհուսան…

Պատմիչի թաքնված պատգամը

(Ծաղրագիր)

Ոչ թե տաղանդիվ,
Այլ հենց PRիվ...

Հեքիաթ մատներիս ճտճտոցներից կամ զգացումների համար անթարգմանելի պոեզիա, որը իրականում բոլորովին էլ պոեզիա չի ու ոչ էլ հեքիաթ ու ոչ էլ անիրական...

(«Լուրջ-լուրջ կատակներ» շարքից )

Ամեն անգամ
«Մեղավոր զգալու» դասաժամին
Ինքնատիրապետումը անբավարար է ստանում,
որովհետև միշտ
նա պատրաստվում է
«Երջանկության բանալին» հարցաշարին։
Հավասարակշռությունն ու հատկապես Անտարբերությունը
միշտ ծաղրում են Ինքնատիրապետմանը,
ու միայն Ցինիզմն է կարեկցում։
Բայց «Բարեհամբույր գտնվելու» շատ բարձրահասակ ուսուցչուհին
առանց որևէ լրացուցիչ վարձավճարի
բոլորին հրավիրում է կրկնելու
«Կյանքի իմաստը» առարկայի լաբորատոր հաշվարկները,
որտեղ գունավոր լույսերի համադրումով
սփրթնագույնը փոխարինվում է շիկնանքագույնի։

Ամեն անգամ
դասերից հետո
Ինքնատիրապետումն ու Հավատը
ետքայլերով անվրդով զբոսնում են
«Գալիք սիրահարների» այգում
ու կիսակրքոտ զրույցով,
«Բարեգթության կանոնները» թեմայի վերջաբանը երգելով,
խանգարում են հատկապես
առավոտները ծաղկող յասամանների
նորածին պահակներին։

Ամեն երեկո,
երբ ոչինչ նրան չի լացացնում ծիծաղելու աստիճան
և ոչինչ չի ծիծաղեցնում լացելու աստիճան,
Ինքնատիրապետումը Անհիշաչարությանը նամակ է գրում
իր՝ «Հետաքրքրությունից ճաքող սրտեր» վերնագրով
դիպլոմային աշխատանքի նախաբանից մեջբերումներով։
Գրում է, ծրարում սեփական մաշկով
և ուղարկում առանց հետհասցեի...

Առավոտյան բոլորը մի մարդու նման
արթնանում են նույն երազում,
նախաճաշում են
սպիտակ տառերով սև թղթին գրված
խաղաղության մասին
անավարտ երեք բանաստեղծություն,
խմում են եռման աստիճանից երեք անգամ տաք
երեք բաժակ չնաշխարհից բերված ծաղկաբույսերով թեյ
ու գնում բոլորովին մեկ ուրիշ
ուսումնական հաստատություն՝
ուսմունքներ ուսումնասիրելու...

Գարնանային կարճ մտորում

Գարունը գոյանում է
դեռ չխոստովանված սիրո,
դեռ խոսել չսովորած մանկան աչքերի,
դեռ չապրված ներշնչանքի,
դեռ չհորինված բառերի,
դեռ ծաղիկ չջրած առվակի,
դեռ չհոտոտված ծաղկաբույրի,
դեռ չկաթիլավորված անձրևի,
դեռ նոր լինելուց չթերթված գրքի էջերի
և այլ դուրեկան նախածնումների
հասունությունից…

Ու քիչ-քիչ,
քիչ-քիչ
ամրապնդում է իր իշխանությունը
շնչավոր և անշունչ գոյացությունների
տրամադրության վրա…

Հավատա ինձ, հետո եթե ժամանակ ունենաս կարող ես չհամաձայնվել

(Պատկերացնո՞ւմ ես, թե ի՞նչ կլիներ,
եթե չլիներ պատկերացումը...)

... Եվ հիմա
էլ ոչ մի բանաստեղծություն
չի կարող ինձ պատմել աշխարհին՝
աշխարհում գտնելով միայն քե'զ...

... Խնդրում եմ,
այս անգամ մի՛ սրբիր արցունքներս,
նրանք երկար են մագլցել
հոգուցս մինչև աչքերս...

... Պարզապես գրկիր ինձ,
խնդրո՜ւմ եմ.
ծնունդով՝ լիարժեք երազող,
երազիս անկյունում ծվարած,
դողում եմ ես հիմա...

Գեղարվեստական մարդաբանություն

Եթե հիմա ինձ մտովի փորձես գրկել,
ես կձուլվեմ կրծքով գլխիդ,
և կդառնանք շատ հազվագյուտ
սիամական երկվորյակներ...

Վերնագիրը՝ բազմակետ

«Ամենալավ երգը լռությունն է...»
Ռ. Հախվերդյան

Երբ խոսքերը սկսում են լքել պոեզիան,
ես դուրս եմ վազում բառախցերից,
և ամեն ինչ,
այդ թվում նաև երևույթները,
թվում է՝ ստվերներն են ժամանակի...

Ես շոշափում եմ
պոեզիայի կամակորությունը
լեզվիս վրա,
ու նա՝ մերկացած բառերից,
շնչավոր հայացք է դառնում ամենուր...

Ի՜նչ շոգ է արդեն. այսքա՛ն պոեզիա՞...

Որոշել էի չասել

Իմ բանարարումը երկնաքար է։
Քչերը գիտեն գոյության մասին,
բայց երբ հայտնվում է՝
ավերում է՝
և՛ լավ, և՛ վատ իմաստներով...

Անընդունելի վարկած, որը գրեցի ինչ-որ պահի ինքս ինձ տեսնելուց

(Նվիրում եմ ոչ ոքի կամ քչերին, ովքեր կհավատան...)

Քո շուրջը որքան լուսավոր է,
դու այնքան քիչ բան ես նկատում...

Դու կծկվում ես՝
այս տապին մրսելուց,
և քեզ զայրացնում է ժամանակը
լպստելով։

Դու քրտնում ես՝
շոգելով այս ցրտին,
քրտնում ես ինքդ քո մտքերից,
և քեզ չի հերիքում օդը՝ անշարժացած,
որովհետև քո իսկ ձգողականությունից
օդը անշարժացել է վրադ։

Դու քարանում ես զարմանալուց հոգնած,
և ձեռքերիդ անսպառ ուժը դառնում է ծանրություն քո ձեռքերին
և հասկանում ես՝
որքան մութանում է շուրջդ՝
դու սկսում ես ավելին հասկանալ...

Բանաստեղծություն բանաստեղծելուս մասին

(Իմ գրվածքները բանարարումներ են,
իսկ ես՝ բանարար ...)

Ես անընդհատ ուզում եմ բանաստեղծություններ գրել,
թեկուզ՝ ազդված ուրիշներից,
անգամ նրանցից, որոնց պոեզիան չեմ ընդունում,
թեկուզ՝ բարկացած,
թեկուզ՝ խեղճացած,
թեկուզ՝ անսեր
և թեկուզ՝ և այլն...
Բանաստեղծութունը և բանաստեղծություն գրելը
շատ գեղեցիկ բան է,
թերևս՝ աշխարհի ամենագեղեցիկ բանը,
թերևս՝ ամենաանկեղծը,
թերևս՝ ամենատաքը,
և էլի՝ և այլն...
Ես անընդհատ ուզում եմ բանաստեղծել,
չնայած՝ լինում է, որ չեմ կարողանում,
չնայած՝ հաճախ ալարում եմ,
չնայած՝ պատահում է, որ գրածս թույլ եմ համարում
և արդեն ասված,
և էլի այլն...
Բայց պատահում է նաև, երբ կարդում եմ
իմ գրած բանաստեղծությունները
լինում է՝ ծիծաղում եմ,
լինում է՝ հոնգուր-հոնգուր լացում եմ,
լինում է՝ պատռում եմ,
և այլն, և այլն...
Գրածներս լինում են տարբեր.
նույնիսկ՝ անիմաստ,
կամ ավելի շուտ՝ միայն ինձ հասկանալի,
նույնիսկ՝ մի տողում հազար իմաստով,
նույնիսկ՝ հանգով,
նույնիսկ՝ ցաք ու ցրիվ,
նույնիսկ ևալյններ...
Ես բանաստեղծություններ եմ գրում
մտքումս,
թղթին,
բանավոր,
լուռ,
կամ ահա այսպես...
Ես բանաստեղծություններումս կարևորում եմ
հաճախ՝ վերնագիրը,
հաճախ՝ սեղմութունը,
հաճախ՝ չասվածը,
հաճախ՝ զգացումների հաճախականությունը,
հաճախ՝ բուն իմաստից շեղված այլևայլությունները...
Իմ գրած բանաստեղծությունները հիմնականում
սևագրեր են, որոնք երբեք չեմ մշակում,
մի շնչով արված գրառումներ են,
ու այն են՝ ինչ ես եմ ուզում գրել...
Ես անընդհատ ուզում եմ բանաստեղծություններ գրել,
հետո՝ էլի գրել ուրիշ բանաստեղծութուններ...

ՄՈՒՍԱՅԻՍ

(հատված «Հանգավոր խառնաշփոթ» սյունակից)

Քեզնով որքա՜ն մութ եմ սրբել,
դու դեռ լույս ես մնացել,
որքա՜ն մեղք եմ վրադ բարդել,
դեռ կողքիս ես մնացել։

Հարբել ենք մենք միասին,
կյանքից, սիրուց, արևից,
բայց իմ վհատ պահերին
դու միշտ սթափ ես մնացել։

Քեզ հետ որքա՜ն հոգս եմ քաշել,
դեռ աշխույժ ես մնացել,
որքա՜ն սառն եմ հետդ վարվել,
էլի տաք ես մնացել։

Չարչրկել ենք մենք միասին
որքա՜ն անքուն գիշերներ,
բաց ինձ համար դու դեռ ասես
դարձյալ կույս ես մնացել։

ՀՈԲԵԼՅԱՆԱԿԱՆ ՀԱՋՈՐԴԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

(ընտրված են միայն անհասկանալի հատվածները)

... և գրկելս անխուսափ էր
ու ժպտալս՝ համպատրաստի...

... և գրկելդ անպատրաստ էր
ու ժպիտդ՝ հանկարծակի...

... անթևանցուկ քիչ քայլեցինք
և շուտ հասանք նոր գրկումի...

... ես քեզ՝ Բարև
դու ինձ՝ Արև
և ամենը ամփոփված էր...

... անխուսափ ու արտասովոր
երկու ժպիտ անհամառոտ
և նույն բախտով ամփոփագիր
մեկը մյուսով երկարեցին...

... երկու ժպիտ՝ իրար կարոտ,
և նույն բախտով ծիծաղագիր...

... համպատրաստի,
հանկարծակի,
արտասովոր
և պարտադիր...

ԱՆԱՌԻԹ

(հատված «Հանգավոր խառնաշփոթ» սյունակից)

Թիթեռաճախր են տալիս արցունքներս
բախտիս կատարներին հեռագնա...

«Կյանքը ուլունքաշար է առավոտների՝
փայլուն որպես մայրամուտից եփված շիլա
ու հնացած ոսկեդրամ՝
կույս աղջկա պայուսակում պառավ տատի։

Կյանքը նորածնի ձայնից մանված
անիրական երգ է պարապ հոգեվարքի
և հարբածին չհերիքող
վերջին բերքն է դատարկ շշի։

Կյանքը կյանքի մասին ժամանակ է՝
գիտնականի բլոկնոտում գրված
ու սիրահար մի պատանու կոչական է
անունից զատ իր սիրածին դիմելու համար...»։

... Արծվալող են տալիս ժպիտներս
բախտիս երկինքներում անվերնագիր...

Բարձրաձայն հետևություն

Փոքր ժամանակ
մտքումս հեքիաթներ էի հորինում
ու թողնում կիսատ...

Հիմա իմ գրածները
այդ հեքիաթների ամփոփումների
հեռագրերն են ։

Կտրված ներքին ձայն

Ուզում եմ ամեն պահ
որսալ իմ այն տրամադրությունը,
երբ ներող ու բարի միայն ժպտում եմ՝
գոհ եմ ու անչար։
Եվ լռում եմ...

Համադաս խոհեր իմ օրինակով

* * *

Ես զգայուն մարդ եմ։
Եվ այնպես է դասավորվել,
որ ամենից շատ ես զգում եմ ինձ...
Բայց պահեր են լինում,
որ ինձ էլ չեմ զգում.
ուրեմն չեմ զգում ոչինչ։

* * *

Իմ հոգին
ոչ թե իմ մեջ է,
ինչպես ասում են՝ որովայնի մոտ,
այլ ես եմ նրա որովայնի մեջ.
նա զկռտում է,
ես եմ ցնցվում...
...և մեծանում է տարողությունը,
որտեղ լողում են երազանքներս...

* * *

Իմ բախտը երբեմն բերում է։
Եվ բերում է հիմնականում երկնքից։
Հիմնականում երազանքներ է բերում,
որոնք ճանապարհում եմ երջանկության հետ։

* * *

Իմ երջանկությունը բուդիստ է՝
մեդիտացիայի դիրքով.
նա իմն է լիարժեք,
բայց միշտ կենտրոնացած է իր վրա։

* * *

Ամեն օր կյանքը ականջիս
ճիշտ ապրելու դասեր է քչփչում,
և ես ամեն օր դասը չեմ սովորում
ու գնում եմ ապրելու...

Երբ երկնքում մեջքալող եմ տալիս

Եթե արտասվում եմ,
արցունքիս կաթիլը
աչքիցս միանգամից ցած է ընկնում՝
առանց այտովս հոսելու...

Եթե ծիծաղում եմ,
արցունքիս կաթիլը
ձայնիցս չորանում է՝
առանց այտովս հոսելու...

Եթե լռում եմ՝
պատմում եմ
կամ լացիս,
կամ ծիծաղիս մասին՝
առանց այտ-արցունք շարադասութան...

Evolutia

Ինչ-որ հաշվարկով
յուրաքանչյուր օր նոր տարվա սկիզբ է...

Այս տարի սպասվում են
բազմաթիվ երազանքներ՝
իրենց իրագործման բազմաթիվ եղանակներով։
Սպասվում է նաև կլիմայական փոփոխություններ՝
Իբր արևը ծագելու է ավելի շատ,
քան մնացած ժամանակներում,
և մթնոլորտային տեղումները
լինելու են սովորականից սպասված։

Բոլոր մինչև վերջ անհաշվելի հաշվարկները
ցույց են տվել,
որ մարդիկ այս տարի ամեն ինչից շատ
մարդկայնության կարիք են զգում,
և այդ պահանջարկը հարուցել է
բազմաթիվ հետաքրքիր առաջարկներ,
որոնք դուք ինքներդ կարող եք ձևակերպել...

Հատուկ հաշվարկներ
և նկատառումներ պետք չեն,
որ խոստովանենք մեր սերը նրանց՝
ում սիրում ենք...

Յուրաքանչյուր օր
նաև ամփոփումն է
ինչ-որ հաշվարկով արված
տարվա ավարտի...

Դեպի վեր, թե՞ ցած

Սենյակիս առաստաղին
մի կտոր պոեզիա աննկատ նայում է ինձ։
Ես նրա հետ հուզվում,
նրա հետ ծիծաղում
ու ժպտում եմ...

Շնորհավորանք կամ ժառանգական ցանկություն

Շնորհավորում եմ
բոլորի Նոր Տարին
ու շնորհավորանքս սկսում եմ
տատիս աղոթքի հիմնական տողերով.
«Թող մարդկանց բոլոր բարի ցանկությունները կատարվեն,
հիվանդներն առողջանան,
սովածները կշտանան,
ծարավածները հագենան,
անտունները տնավորվեն,
հեռվում գտնվողները վերադառնան,
աշխատանք չունեցողները ունենան աշխատանք,
մրսածները տաքանան...»

Թող աշխարհի բոլոր մանուկները
ծնող ունենան
և թող դա հնարավոր լինի միշտ,
թող բոլոր մարդիկ ժպտան
և թող դրա համար հիմնավոր պատճառներ լինեն այսուհետ,
թող խաղաղություն լինի անընդհատ
և թող դա սովորական բան դառնա աշխարհում,
թող սեր լինի...
ու էլի տատիս աղոթքի
իմ ցիտած տողերը
դառնան ամենքի ցանկությունը...

Ամանորյա անթարթ կադր

Պատկերացրեք,
որ դուք կանգնած եք
մի հսկա ու իսկական եղևնու առաջ։
Պատկերացրեք գոնե մեկ իսկական Ձմեռ Պապիկ,
ով հսկա սահնակով երկնքում սահում է:
Պատկերացրեք, որ սահնակի հետագծով
կենդանացած տիկնիկների պարող շարք է ձգված։
Պատկերացրեք, որ Ձմեռ Պապիկի ձեռքին մի պարկ կա,
որտեղ չգիտես ոնց՝
տեղավորված են
Ձմեռ Պապիկին հավատացող
աշխարհի բոլոր երեխաների համար խաղալիքներ։
Պատկերացրեք որ ձյան փաթիլները
տեղում են այնպես գեղեցիկ,
ինչպես մուլտֆիլմերում է։

Ես էլ պատկերացնեմ,
որ դուք ժպտում եք...